Fundación Naiterra nace da necesidade crecente de protexer a biodiversidade autóctona.
Concretamente, a nosa actividade céntrase na recuperación do bosque de ribeira Sistema Fluvial Ulla – Deza, zona que pertence ao Plan Director da Rede Natura 2000 de Galicia, preto dunha das zona de conservación da ZEC Sistema fluvial Ulla-Deza (ES1140001).
Que é a biodiversidade?
A definición máis estendida de biodiversidade a atopamos no Convenio sobre Diversidade Biolóxica, que a define como “a variabilidade de organismos vivos, incluídos, entre outros, os ecosistemas terrestres e mariños e outros sistemas acuáticos e os complexos ecosistemas ecolóxicos dos que forman parte; comprende a diversidade dentro de cada especie, entre as especies e dos ecosistemas”.
Cal é a situación actual da biodiversidade?
Para comprender a situación actual da biodiversidade no noso planeta, imos a usar o chamado Criterio C de Integridade Ecolóxica do Estándar Global para a Identificación de Areas Clave de Biodiversidade -KBA- da Unión Internacional para a Conservación da Natureza. Este criterio, definido como Integridade Ecolóxica ou Integridade do Hábitat, establece que unha comunidade prístina, virxe ou intacta, é aquela que alberga unha comunidade de especies e procesos ecolóxicos no seu estado natural, é dicir, sen perdas de biodiversidade en relación cun referente histórico (o ano 1500) apropiado, e se atopa caracterizada por un hábitat natural continuo cunha mínima intervención por parte do ser humano.
Segundo un estudo recente (Plumptre et al. 2021), tendo en conta dito criterio, só un 2% ou 3% da superficie da Terra podería calificarse como territorio virxe, un número 10 veces menor do estimado previamente.
Sen embargo, hai esperanza. Segundo se desprende dese mesmo artigo, ata o 20% da superficie terrestre do planeta podería recuperar a súa integridade ecolóxica mediante a reintroducción de só unhas poucas especies no hábitat intacto restante.
É por iso que o noso compromiso vai na dirección da protección do bosque autóctono coma fonte principal de defensa da biodiversidade.
Que é a Rede Natura 2000?
A Rede Natura 2000 é a rede de áreas protexidas mais extensa do mundo e a principal ferramenta de conservación da biodiversidade en Europa. A súa finalidade é asegurar a supervivencia ao longo prazo das especies e os hábitats ameazados de Europa, contribuíndo a deter a perda da biodiversidade ocasionada polo impacto das actividades humanas, unha das maiores ameazas dos ecosistemas europeos.
Desarróllase a partir da aplicación de dúas directivas europeas: a Directiva de Aves (79/409/CEE) e a Directiva Hábitats (92/43/CEE) trasposta ao ordenamento xurídico español polo R.D 1997/45. Está constituida de cada Estado membro da Unión Europea por:
Zonas de Especial Protección para as Aves (ZEPA)
Zonas de Especial Conservación (ZEC)
En Galicia as dezaseis ZEPA abranguen 101.134,9 hectáreas, especialmente nos ecosistemas costeiros, áreas de montaña e zonas húmidas do interior. En canto ás ZEC, estas suman un total de cincuenta e nove cunha superficie total de 374.434,8 has. En conxunto, a superficie galega incluida na Rede Natura supón preto do 12 % do territorio da Comunidade Autónoma. A maioría dos espazos sitúanse na rexión bioxeográfica atlántica (49 ZEC), catro están na rexión mediterránea e seis repártense entre ambas as dúas rexións, e abranguen no seu conxunto unha variada mostra de ecosistemas costeiros, fluviais e de montaña, entre outros.
España, de feito, é o país de Europa que máis contribúe a esta rede con mais de 1.850 espazos, o que supón un 27,8% da súa superficie terrestre e que, ademais, representa o 20% do total da rede europea. Cabe destacar que, no ámbito mariño, España conta con 272 espazos na Rede Natura 2000, sendo unha das máis amplías e cientificamente mellor definidas de Europa. Ademais, o noso país alberga o 56% das aves incluídas na Directiva Aves e o 32% dos taxóns incluídos na Directiva Hábitat e están presentes en España o 56% dos tipos de hábitats de interese comunitario, entre os que se atopan algúns tan diversos como pradeiras de posidonia, estepas salinas, lagoas costeiras ou prados alpinos.
Qué é unha Zona de Especial Conservación (ZEC)?
As ZEC ou Zonas de Especial Conservación son designadas pola Comisión Europea a partir dunha proposta de Lugares de Interese Comunitario (LIC) elaborados polos Estados membros a partir dos criterios establecidos na Directiva de Hábitats (posuír especies animais ou vexetais ameazados ou representativos dun determinado ecosistema).
